Witaminę A (in. retinol) odkryto jako pierwszą i oznaczono początkową literę z alfabetu. Dopiero w XX wieku zwrócono uwagę na związek diety ubogiej w witaminę A, a osłabieniem wzroku o zmierzchu. Uczeni: F. Hopkins, W. Stepp i M. Davis udowodnili w warunkach laboratoryjnych, że w maśle, mleku i żółtkach jaj, znajduje się substancja rozpuszczalna w tłuszczach, która jest niezbędna do prawidłowego wzrostu zwierząt doświadczalnych. W roku 1915 nazwano ją rozpuszczalnym w tłuszczach czynnikiem A. Od tamtego zdarzenia rozpoczęto prowadzenie szeroko zakrojonych badań nad witaminą A.
Wpływ witaminy A na organizm
Związki z grupy tzw. retinoidów są niezbędne do budowy nabłonka i skóry, odpowiadają za prawidłowe widzenia – retinol jest składnikiem rodopsyny, który jest światłoczułym barwnikiem pozwalającym na rozróżnianie kolorów, uczestniczą w utrzymaniu stabilności komórek nabłonkowych, wzrostu tkanek, syntezy hormonów kory nadnerczy, wydzielaniu tyroksyny z tarczycy, utrzymaniu prawidłowych osłon komórek nerwowych. Uczestniczą również w budowie erytrocytów, reakcjach immunologicznych, mają działanie hamujące na benzopiren, który jest związkiem rakotwórczym. Biorą udział w obniżeniu poziomu cholesterolu, dzięki czemu sprzyja to prawidłowemu funkcjonowaniu serca. Ilość funkcji witaminy A oraz innych związków z grupy retinoidów, jest bardzo długa, co wskazuje na jej dużą rolę we właściwym funkcjonowaniu organizmu.
Witamina A jest magazynowana w wątrobie, ale tylko do pewnej ilości. W normalnych warunkach zapasy te wystarczają na kilka miesięcy, a zatem stosowanie diety ubogiej w tą witaminę nie powinno doprowadzić do objawów hipowitaminozy.
Niedobór witaminy A (hipowitaminoza)
Niedobory witaminy A (in. hipowitaminoza) mogą mieć przykre konsekwencje, które mogą objawiać się m.in. ,,kurzą ślepotą”, czyli słabym widzeniem o zmierzchu, bólem w stawach, zahamowaniem wzrostu kości, a nawet ich zniekształceniem. Wśród innych objawów wymienić należy niedokrwistość, światłowstręt, rogowacenie i łuszczenie się naskórka, większa podatność na infekcje, wypadanie i ruchliwość włosów oraz w zaburzenia funkcjonowania układu moczowo-płciowego.
Nadmiar witaminy A (hiperwitaminoza)
Nadmiar witaminy A, inaczej hiperwitaminoza może skutkować powiększeniem wątroby i śledziony, zmianami zabarwienia, świąd i suchość skóry, zaburzenia ze strony układu pokarmowego (m.in. nudności, wymioty i brak łaknienia).
Każdy z nas komponując swój jadłospis powinien pamiętać o dzienny zapotrzebowaniu organizmu na witaminy, oby dostarczać je w odpowiedniej ilości. Dzięki temu nasz organizm będzie funkcjonował prawidłowo. Należy też pamiętać, że witaminy mają wpływ na nasze samopoczucie. Dlatego też urozmaicajmy swoje diety w różne produkty i nie ograniczajmy się do spożywania cały czas tej samej żywność. Pamiętajmy o korzystaniu z żywności naturalnej która ma właściwości prozdrowotne i wpływa pozytywnie na organizm.
Magdalena Dziedzic
